Timpanogram ve Akustik Refleksler

Yrd. Doç. Dr. Ahmet Hamdi Kepekçi

Yeni Yüzyıl Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu

Objektif testlerden birisidir, kulak zarının katılığı ölçülerek orta kulak fonksiyonu değerlendirilir.

Akustik admittansmetri klinikte kulak zarının ve orta kulak hakkında bilgi sahibi olmak için kullanılır. Aynı zamanda koklear ve belli seviyeye kadarki retrokoklear lezyonların teşhisinde kullanılır.

Akustik impedans: Dış kulak yolundan gelen sese karşı kulak zarı ve orta kulağın gösterdiği direnç toplamıdır.

Akustik admittans: kulağın sesi iç kulağa iletme yeteneğidir.

Kompliyans (esneklik): İmpedansın tersidir. Enerji akışının kolaylığı tanımlanır.

Timpanometri: Dış kulak yolundaki hava basıncının değiştirilmesi ile dış kulak yolu ve orta kulaktaki yapıların esneklik ve hareketliğinin grafiksel olarak kaydedilmesidir. Bu yönteme timpanometri, grafiksel çıktıya ise timpanogram denir.

Test yapılan kulak zarı intakt olmalıdır. Dış kulak yolu açık ve kuru olmalıdır. Hasta yutkunmamalıdır.

Dış kulak yolu basıncı ile orta kulak basıncının birbirine eşit olduğu durumda timpanogram tepe noktası oluşur. Tepe noktası dolaylı olarak orta kulak basıncını da gösterir. Bu basınç seviyesinde kulak zarının akustik uyaranı iletmesi maksimum düzeydedir.

Timpanogram değerlendirmesinde 2 önemli kriter vardır.

Tepe noktası amplitüdü
Tepe noktasının basınç değeri

Tip A: Normal timpanogram. -100 ile +50 daPa basınç aralığında tepe veren, statik esneklik değeri 0.39 ile 1.30 cc arasında değişebilen timpanogramdır.

Tip As (stiffness): Normal basınç alanında tepe veren, ancak statik esneklik değeri 0.35 cc’nin altında olan timpanogramdır. Otosklerozun tipik bulgusudur.

Tip Ad (deep): Normal basınç alanında tepe veren, ancak statik esneklik değeri 1.30 cc’nin üzerinde olan timpanogramdır. Kemik zincir kopukluklarının ve flasid kulak zarlarının tipik bulgusudur.

Tip C: Negatif basınç alanında tepe veren, statik esneklik değerleri değişkenlik gösterebilen (normal veya düşük amplitüdlü olabilir) timpanogramdır. Statik esneklik değerleri normal sınırlarda ise timpanogram bulgusu daha çok östaki bozuklukları ile korelasyon göstermektedir. Statik esneklik değerinin düşmesi orta kulakta mayi birikimine işaret etmektedir.

Tip B: Belirgin tepe noktası vermeyen (statik esneklik 0.10 cc’den az) timpanogramdır. Glue ear’ın tipik bulgusudur.

Kulak zarının perfore olduğu durumda, belirgin tepe noktası elde edilemez.

Akustik refleks:

İnsanda, 70 dB’ den daha yüksek şiddetteki sesler stapes kasında kasılmaya neden olmaktadır. Buna akustik refleks veya stapes refleksi denir.

Akustik refleks testi, ipsilateral ve kontralateral yoldan kaydedildiğinden sağ-sol, her iki işitsel sinir sisteminin bütünlüğünün test edilmesine olanak sağlar.

İpsilateral kayıt almada probun bulunduğu kulaktan hem uyaran verilir hemde AR kaydedilir. Kontralateral AR ölçümü sırasında, kulaklık aracılığıyla test edilen kulaktan uyarı verilirken, probun bulunduğu karşı kulaktan ise AR kaydedilmektedir.

Akustik refleksin tanı amaçlı kullanılması: Orta kulak patolojilerinin ortaya çıkarılmasında kullanılır. Hafif derecedeki bilateral orta kulak patolojilerinde ipsilateral ve kontralateral refleksler kaybolabilir. Akustik refleks testi, sensörinöral işitme kaybının ve miktarının araştırılmasında ve fasiyal sinir paralizisinde lezyonun yerinin belirlenmesinde kullanılmaktadır.

İşitme eşikleri normal veya sınırda normal olarak belirlenmişken, refleks arkının diğer birimlerinin normal olması koşuluyla, 500Hz, 1000 veya 2000 Hz uyaranlarda AR hiç alınmaması tersi kanıtlana dek pontoserebellar ve özellikle vestibüler schwannom yönünden bir bulgu olarak değerlendirilmelidir.

Rekruitman: koklear patolojilerde gözlenir. İşitme kaybı olmasına rağmen bu kulaklarda rahatsız edici ses şiddeti normal işiten kulaklara yakın veya daha düşük olabilir.

Metz: Rekruitmanın araştırılmasında kullanılan testtir. Bu teste göre 500,1000 ve 2000Hz de AR eşiği ile saf ses hava yolu eşiği arasındaki fark 60 dB veya altındaysa rekruitman vardır ve Metz pozitiftir.

Refleks Dekay testi (Akustik refleks erime testi) : Refleks erime testinde uyaran olarak 500Hz ve 1000Hz’de saf ses kullanılır ve koklea AR eşiğinin 10dB üzerinde, 10 sn. süreyle uyarılır. Refleks eğrisinin başlangıç amplitüd değeri 5 sn önce yarıya düşecek olursa refleks erime pozitif olarak kabul edilir.

Koklear siniri tutan veya etkileyen tümöral patolojilerde AR’ in alınmamasının yanı sıra, süreli uyarana karşı alınan refleksin erime süresi pozitiftir.

Akustik refleks ve refleks decay testlerinin sensitivitesi % 85 düzeyindedir. Tek başına tanısal değeri düşüktür.