Göz hareketlerinin kaydedilmesi, ENG-VNG testi

ELEKTROFİZYOLOJİK VESTİBÜLER TESTLER

• ELEKTRONİSTAGMOGRAFİ (ENG)
• VİDEONİSTAGMOGRAFİ (VNG)

ELEKTRONİSTAGMOGRAFİ (ENG)

ENG, göz küresinin etrafına elektrodlar yerleştirilerek korneoretinal potansiyel farkı sonucu oluşan göz hareketlerinin (nistagmus) kaydedilmesi esasına dayanır.

   Göz hareketleri cilt elektrodları yatay göz hareketleri için her iki göz küresinin dış kantuslarına, vertikal hareketler için pupilin alt ve üstüne yerleştirilerek kaydedilir; elektrodları birleştiren çizginin pupilden geçmesi önemlidir.

   Vestibüler fonksiyonun en geçerli belirtisi nistagmustur. Klinikte direkt gözlemleme yoluyla nistagmusun gözlemlenmesi her zaman doğru sonuçlar vermemektedir. ENG de kornea ve retina  arasındaki potansiyel farka dayanılarak elde edilen nistagmusu yazdırma yöntemleri geliştirilmiştir. Elektrodlar tarafından kornearetinal potansiyelin hareketi algılanarak göz hareketerinin ölçümü yapılmaktadır.

   ENG yöntemiyle vestibüler ve okülomotor testler yapılıp, hastaların vestibüler fonksiyonları kayıt altına alınmaktadır. Bu metodla nistagmusun süresi, belli bir süredeki atım sıklığı ve yavaş fazın hızı da ölçülebilmektedir.

   Elektronistagmografi yöntemi 6 ana testten oluşmaktadır.

• Gaze testi
• Saccade testi
• Tracking testi
• Optokinetik test
• Pozisyonel testler
• Bitermal kalorik test

   Testlerin ilk 4'üne okülomotor testler denmektedir. Bu testler ile santral vestibüler sistem ve göz motor yolları değerlendirilir.

   Pozisyonel testler ve bitermal kalorik test ise daha çok periferik vestibüler yapıların değerlendirilmesinde kullanılır.

   ENG  testleri bir bütün halinde oldukları için tek tek değerlendirilmesi yanlıştır.

 ENG/VNG testinin normal olması demek vestibüler fonksiyonların normal olduğu anlamına gelmeyebilir.

VİDEONİSTAGMOGRAFİ (VNG)

VNG ile baş hareketleri sonucu gözlerde oluşabilecek göz hareketleri (nistagmuslar) görüntülü olarak kaydedilir.

   VNG'nin ENG'ye göre dezavantajı, göz kapakları kapalı iken kayıt yapılamamaktadır.

   Videonistagmografi günümüzde iç kulaktaki denge mekanizmasının nasıl çalıştığını ölçmek için kullanılan testler arasında en önemli test olarak kabul edilir.

   Nistagmus adı verilen istemsiz göz harekelerini ölçmek için kullanılan bir yöntemdir. Bu yöntemde yüksek teknolojili ürün olan video görüntülerini işleyen aygıtlar ile göz hareketleri bilgisayara kaydedilir, analiz edilir ve özellikleri ayrıntılarıyla rapor edilir.

   VNG, vestibülo-ocular reflekse (VOR) dayanır ve göz hareketlerinin ölçülmesi esasına dayanır. Videonistagmografi, vestibuler ve okulomotor sistemlerin objektif olarak değerlendirilmesini sağlar.

GOGGLE AYGITLARI

   İçinde insan gözünün sezemediği kızıl ötesi ışınlarla çalışan kameralar bulunan goggle aygıtları kolayca takılır. Hasta otururken veya değişik pozisyonlarda yatarken göz sırayla karanlıkta ve aydınlıkta bırakılarak gözbebeğini takip ederek hareketlerini kaydeder.

NİSTAGMUS

   Baş dönmesi ve denge bozukluğu olan hastaların tanısında önemli olan özel bir göz hareketidir. Bir yöne doğru yavaş hareketle kayan göz, ters yönde hızlı bir hareketle eski konumuna döner.

Vestibuler Nistagmus’ta yavaş faz ve hızlı faz vardır. Vestibuler nistagmusun şiddetini gösteren ve önemi olan, yavaş fazın hızıdır ve yavaş fazın eğiminin hesaplanmasıyla elde edilir. Hızlı faz, nistagmus yönünü gösterir.

TEMEL VNG TESTLERİ

1. Okulomotor testler

2.Vestibuler testler

3.Özel testler

4.Kalorik test

1. OKULOMOTOR TESTLER

• Sakkad testi (saccade test)
• Gaze test
• Tracking (smooth pursuit)
• Optokinetik test

SACCADE TESTİ

Saccade testinde kafasını kımıldatmadan sunulan ışıklı barı takip ederek bakışını hızlıca bir noktadan diğerine zıplatmak gibi çeşitli göz hareketlerini uygulaması istenir. Işık hedefi sırayla yatay ve düşey yönlerde çeşitli hızlarda gösterilir.

GAZE TESTİ

Gaze testinde hastanın gözlerini belli derecede bir hedefe ne kadar süre sabit bakabildiği incelenir. Göz hareketleri ölçülerek beynin ve sinirlerin uygun çalışıp çalışmadığı kanısına varılır. Işık hedefi sırasıyla sağda, solda, yukarıda ve aşağıda merkezden 30 derece uzakta 20 saniye süresince,

vizyonlu ve vizyonsuz olarak oynatılır.

TRACKİNG TESTİ

Tracking testinde hastadan, kafasını kımıldatmadan sunulan ışık hedefini takip ederek gözlerini düzgünce hareket ettirmesi istenir. Işık hedefi, sırasıyla yatay ve düşey düzlemde 6 değişik hızda 34 derecelik bir yay üzerinde hareket eder.

OPTOKİNETİC NİSTAGMUS

Bu test vestibüler sistemin tamamlayıcısı olarak düşünülmektedir. Optokinetic nistagmus testinde hastadan değişik hızlarda ilerleyen çoklu ışık hedeflerini gözleriyle takip etmesi istenir. Önceki testlere benzer görünse de daha incelikli bir testtir. Bu test, merkezi sinir sisteminin göz hareketleriyle uyumlu çalışmasını ölçmek için kullanılır. Çoklu ışık hedefleri sırasıyla sola, sağa, yukarıya ve aşağıya doğru saniyede 20, 30, 40. ve 60 derece hızlarında sunulur.

2. VESTİBULER TESTLER

Statik ve dinamik Position nistagmusu testleri, Videonistagmografı esnasında uygulanan testlerdir. Bu test esnasında hastanın başı ve bedeni oturur durumda, sırtüstü yatar durumda düz, kafa sağa, kafa sola gibi çeşitli pozisyonlara getirilirken denge duyusunu oluşturan, iç kulakta bulunan yarım daire kanallarındaki sıvının anormal hareketlerine bu da gözlerin anormal hareketlerine sebep olur. Bu test vizyonlu ve vizyonsuz olarak tekrarlanır. Bu test pozitif ise yarım daire kanallarındaki

kristal taneciklerin baş dönmesi veya denge bozukluğuna yol açtığını gösterir.

3. ÖZEL TESTLER

Head shake nistagmus testinde hastanın kafasını ya hasta kendisi, ya da operatör, sola sağa 20 saniye boyunca hızlıca sallar ve birden durur. Takip eden nistagmuslar kayıt ve analiz edilir. Bu teste ihtiyaç duyulursa başka testler de eklenebilir.

4.KALORİK TEST

Videonistagmografı testinin son bölümüdür. Hava irigasyonuyla yapıldığı için bu test esnasında ortaya çıkan hafif baş dönmesi hastayı pek rahatsız etmez ve 1-2 dakikadan fazla sürmez. Bu testte belli bir sırayla sağ ve sol dış kulak yoluna ve zara, sırasıyla 50 derece santigrat 8 litre hava 60 saniye verilir. 7 dakika beklenir ve yine sağ ve sol kulak yoluna 24 derece santigrat 8 litre hava 60 saniye süresince verilir.

Her hava irrigasyonundan sonra tepki olarak ortaya çıkan göz hareketleri ölçülür, kaydedilir, video kaydı yapılır ve analizi yapılır. Kulaklara verilen ısı uyaranlarının uyardığı göz hareketlerinin toplu analizi yapılarak baş dönmesine hangi iç kulağın sebep olduğu araştırılır.