Konuşma Odyometrisi

KONUŞMA ODYOMETRİSİ

Yrd. Doç. Dr. Ahmet Hamdi Kepekçi

Yeni Yüzyıl Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu

Konuşma odyometrisi ile konuşma algısı ölçülür. Konuşma odyometrisinde odyometristin okuduğu kelimeler kullanıldığı gibi daha önceden kayıt altına alınan standart kelimeler de kullanılabilir. Önce uygulayıcı kelimeyi okur ardından ölçüm yapılan kişiden duyduğu kelimeyi tekrar etmesi istenir.

Konuşma odyometrisi işitme bozukluklarında patolojinin yeri hakkında ayırıcı tanıda kullanılabilir. Ayrıca işitme cihazlarından hastanın ne kadar fayda görebileceği konusunda da bilgi verir.

Vokal işitme kaybı iki heceli kelimeler listesi ile ölçülürken, diskriminasyon (normal anlaşılabilirlik) tek heceli kelimeler yardımıyla ölçülür.Konuşmayı Fark Etme Eşiği (SAT: Speech Awareness Threshold)

Konuşma sinyalinin en az %50’sinin farkedilebildiği en düşük şiddet seviyesidir.

Konuşmayı Alma Eşiği (SRT: Speech recognition / reception Threshold)

Konuşma eşik testi olarak tanımlanır. 3 heceli kelimelerin en az %50’sinin doğru anlaşılabildiği şiddet düzeyidir. 500, 1000 ve 2000 Hz’de saf ses odyometri eşiklerinin ortalamasıyla uyumlu olması gerekir.

Konuşmayı alma-anlama (SRT) eşiği: 20 dB dir.

Saf ses ortalaması ile SRT arasındaki farkın 10 dB den fazla olmaması

gerekmektedir. Saf ses işitme eşiğinin SRT’den daha iyi olması ise retrokoklear veya santral patolojiyi düşündürür. 

Ayrıca, fonksiyonel işitme kayıplarında ve odyometrik kalibrasyon hatalarında da aynı sonuçların alınabileceği unutulmamalıdır.

Hastanın saf ses ortalamasının (SSO) 10dB - 15dB üstünde 3 heceli altı kelime verilir. Hasta hepsini doğru olarak tekrarlarsa 5dB şiddet azaltılır ve yeniden 3 heceli başka bir kelime listesi verilir. Bunu da doğru tekrarlarsa 5dB azaltılarak sürdürülür. Hasta 6 kelimeden; örneğin 2’sini doğru yanıtlamış yani %50’nin altına düşmüşse bir önceki basamakta vermiş olduğumuz şiddet hastanın SRT skorunu belirlemiş olur.

Üç Heceli listesinden bazı örnek kelimeler

1. Hatıra
2. Oduncu

3. Hediye

4. Tebeşir

5. Sinema
6. Tükenmez vb gibi …

Konuşmayı Ayırt Etme (SD: Speech Discriminasyon)

Konuşmayı tanıma testi olarak da bilinir. Kişinin doğru tekrar ettiği kelimeler konuşmayı tanıma veya ayırt etme yüzdesini verir. Konuşmayı ayırt etme skoru %100-%0 arasında değişir.

Bu test için hastaya SRT eşiğinin üzerine 25dB - 40dB eklenerek, 25 tane tek heceli kelime listesi verilir. Her doğru ve yanlış cevapladığı kelime sayılır ve doğru cevaplar %4 ile çarpılır, ortaya çıkan rakam hastanın SDS yüzdesidir. Normal işitmeye sahip kişide bu oran ortalama %90 olmalıdır.

En Rahat Ses Yüksekliği (MCL : Most Comfortable Loudness –MCL)

Sesin en rahat olarak algılandığı şiddet seviyesidir.

SRT ile rahatsız edici ses seviyesi (UCL) arasında kalan kısım hastanın en rahat dinleme seviyesidir. ( SRT + 25dB – 40dB )

En rahat ses seviyesi 40 – 60 dB dir.

Tedirgin Edici Ses Yüksekliği (UCL: Uncomfortable Loudness Level / Loudness Discomfort Level)

Sesin rahatsız edici olarak algılandığı en düşük şiddet seviyesidir.

Rahatsız edici ses seviyesi 100 – 110 dB civarındadır.

Koklear patolojilerde rahatsız edici ses seviyesi ses seviyesi düşer oysa retrokoklear patolojilerde bu değer genellikle yüksektir.

Kayıplara Göre Değerlendirildiğinde Konuşma Odyometrisi;

Normal kişilerde: 

SRT: 20dB ’e, 

MCL: 40dB - 60dB ’e, 

SDS: %90-100 ’e, 

UCL: 100dB - 120dB ’e eşittir. 

İletim tipi işitme kayıplarında: 

Kaybın derecesine göre SRT ve UCL yükselir.

Koklear ve retrokoklear patalojilerde: 

UCL düşer, MCL daralır. SDS’de % olarak azalır.

Konuşma odyometrisinin kullanım alanları:

• Saf ses işitme eşiklerinin sağlaması yapılır
• İşitme kaybına neden olan lezyonun yerin konusunda ayırıcı tanıda kullanılır. Koklear ve retrokoklear patolojileri ayırt edilebilir.
• Non-organik işitme kayıplarının ayırıcı tanısında da kullanılır.
• Hastanın işitme cihazından ve koklear implattan ne kadar fayda edebileceği de bu yöntemle tespit edilebilir.