Vertigo ve dengesizliğe genel bir bakış

VESTİBÜLER FONKSİYON BOZUKLUKLARI

1. a) Periferik Vestibüler Bozukluklar
2. b) Santral Bozukluklar
3. c) Vestibüler Hastalıklar Dışındaki Nedenler

Vestibüler fonksiyon bozukluklarının değerlendirilmesinde ilk yapılması gereken hangi sistemden kaynaklandığını ayırt etmektir. Vestibüler sistem hastalıklarında klinik olarak baş dönmesi (dizzines ve vertigo) ve dengesizlik ortaya çıkmaktadır.

1. PERİFERİK VESTİBÜLER HASTALIKLAR

Periferik kökenli vertigolar merkezi sebepli olanlara göre daha sık olarak görülmektedir. Periferik baş döngüsünün en yaygın nedenleri pozisyonel vertigo, vasküler nöronit, Meniere hastalığı ve otoimmün kulak hastalıklarıdır.

Sık Karşılaşılan Periferik Vestibüler Hastalıklar:

• Benign pozisyonel paroksismal vertigo (BPPV)
• Vestibüler nörinit
• Meniere hastalığı
• Superior semisirküler kanal dehisansı
• Yaşa bağlı dengesizlik (Presbystasis)
• Perilenfatik Fistül
• Geniş vestibüler aquadukt

Notlar:

• Periferik vestibülopati ve BPPV dışındaki tablolarda genellikle işitme kaybı da vardır.
• Akut vestibüler sistem bozukluklarında tabloya bulantı ve kusma eşlik eder.
• Kronik vestibüler sistem bozukluklarında genellikle bulantı ve kusma yoktur.
• MSS kaynaklı hastalıklarda da bulantı ve kusma görülebilir.
• İşitme azlığı, çınlama, kulakta dolgunluk, kulakta basınç hissi periferik vestibüler hastalıklar lehine yorumlanır.

2. SANTRAL VESTİBÜLER HASTALIKLAR

Santral vestibüler sistem, vestibüler nükleus, vestibülo-serebellar yollar, serebellum, thalamus ve korteks’ten oluşur. Santral etyoloji vertigolar periferik nedenli vertigolara göre morbidite ve mortalite açısından daha önemlidir. Her yaşta karşılaşılabilse bile hastalar genellikle 60 yaşın üstündedir. Pek çok tabloda nörolojik semptomlar mevcuttur.

Sık Karşılaşılan Santral Vestibüler Hastalıklar:

• Santral dizinesin en yaygın sebebi ise vestibüler migrendir.
• Beyin sapı ve serebellum iskemisi, infark ve hemorajisi
• Migren
• Demyelinizan hastalıklar
• Serebellopontin açı tümörleri
• Travma
• Epilepsi
• Genetik

3. VESTİBÜLER HASTALIKLAR DIŞINDA NEDENLER

• İlaçlar
• Hipotansiyon
• İnfeksiyon hastalıkları
• Endokrin hastalıklar
• Vaskülitler
• Psikolojik
• Diğerleri

Not: Teşhiste nistagmus önemli bir bulgudur. Periferik hastalıklarda hep aynı yönde ortaya çıkmasına rağmen santral kökenli hastalıklarda nistagmusun yönü değişkendir. Nistagmus birkaç haftadan beri devam ediyorsa ve spontan olarak mevcutsa santral bir hastalık aranmalıdır.